Twee vooraanstaande Brexiteers uit het kabinet van de Britse premier Theresa May houden het voor gezien. Binnen 24 uur.
De Britse minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson is maandag opgestapt, kort na het vertrek van Brexit-minister David Davis. Dat hebben woordvoerders van premier Theresa May bekendgemaakt.
Binnen de Britse Conservatieven is een hevige richtingenstrijd gaande over de te volgen strategie. Een vleugel van de partij aangevoerd door Johnson, waartoe ook Davis behoort, wil een vertrek uit de Europese Unie, waarbij het Verenigd Koninkrijk de mogelijkheid krijgt om zelfstandig handelsakkoorden af te sluiten en controle heeft over migratie.
Dit betekent wel forse schade voor de handelsrelatie met de EU, met de mogelijkheid van grenscontroles en een verzwakte positie van de Londense financiële sector in Europa.
May opteerde afgelopen vrijdag voor een zachtere variant, waarbij in ieder geval de goederenmarkt nauw blijft aangesloten bij de Europese Unie. Dit limiteert wel de mogelijkheden voor de Britten om zelfstandig een internationaal handelsbeleid te voeren. Daar zijn de hardliners onder de Brexiteers fel tegen.
Coup tegen Theresa May in de maak?
"Een mogelijke redding van de Brexit", zo noemde het conservatieve Lagerhuislid Jacob Rees-Mogg het vertrek van Brexit-minister Davis, nog voordat het ontslag van Johnson bekend werd.
Rees-Mogg, voorzitter van de pro-Brexit European Research Group van Conservatieve parlementsleden, prees Davis maandag. Die heeft volgens de felle Brexiteer zijn land "een dienst bewezen". Rees-Mogg zei dat "de kans op redding van de Brexit" is vergroot.
Toen Rees-Mogg gevraagd werd of hij bij een machtswisseling de tegenkandidaat van May zou steunen, sloot hij dat niet uit. Tegelijk gaf de Brexiteer aan dat hij een ander beleid belangrijker vindt dan een andere premier. "Ik streef naar een Brexit. Het belangrijkste is dat de Brexit fatsoenlijk wordt doorgevoerd", aldus Rees-Mogg op LBC Radio.
Gaat iemand May's positie betwisten?
Laat onverlet dat onder de Tories de roep om een leiderschapswissel steeds luider wordt. Zeker nu ook Johnson is opgestapt. Die gold altijd al als een mogelijke tegenkandidaat van May als leider van de Britse Conservatieven.
Veel pro-Brexit Tories werden furieus toen na de kabinetszitting van afgelopen vrijdag een verklaring werd afgegeven waarin een lans wordt gebroken voor een veel zachtere Brexit dan May aanvankelijk had voorgesteld.
Voor een leiderschapsverkiezing moeten 48 conservatieve parlementsleden een schriftelijk verzoek daartoe sturen aan Graham Brady. Dat is de voorzitter van het zogeheten 'backbench 1922 Committee'. Naar verluidt heeft Brady tot dusverre tussen de 25 en 40 verzoeken ontvangen, hoewel sommige verzoeken vóór de bewuste kabinetszitting ingediend werden. Die stemmen zouden in principe nog kunnen worden ingetrokken, als de Conservatieve parlementsleden vinden dat een motie van wantrouwen tegen May niet in het landsbelang is.
Het Conservatieve parlementslid Andrea Jenkyns, die in mei haar baan bij de overheid opzegde om "voor de Brexit te vechten", riep minister Johnson al op om te vertrekken. Dat is maandag dus ook gebeurd.
De kersverse ex-minister Davis verklaarde maandag overigens niet tegen May te gaan stemmen. "Ik zal mensen niet aanmoedigen dat te doen", zo zei hij op BBC Radio 4. "Ik denk dat het verkeerd is om dat te doen."
Would @andreajenkyns be willing to sign a letter to trigger a Tory leadership contest? “100 per cent yes” if Theresa May “waters down Brexit red lines” she tells Sunday Politics Yorks & Lincs #bbcsp pic.twitter.com/DeRGFBX7nU
— Tim Iredale (@iredalepolitics) July 6, 2018
Het Conservatieve parlementslid Marcus Fysh weigerde maandag de premier te steunen. Hij omschreef het regeringsbeleid als een "instinker" en waarschuwde: "Het is haar eigen zaak wanneer Theresa May haar beloftes wil breken, maar dit soort dingen heeft wel consequenties."
Het May-kamp heeft er alle vertrouwen in dat de premier een motie van wantrouwen overleeft. Het pro-Brexitkamp van de partij beschikt niet over de 150 handtekeningen die nodig zijn voor een machtswissel.
Ook vrezen de meeste parlementsleden dat politieke chaos mogelijk uitmondt in echte verkiezingen. Die zouden Labour-leider Jeremy Corbyn in de kaart kunnen spelen. Voor een Conservatief zou dat pas echt een horrorscenario zijn.
